Ik ga afscheid nemen- afscheid van de duits-talige cultuur. Morgen nog een overgangsdag, Murten is 'zwiesprachig' , daarna is het afgelopen en gaat het in het Frans en later het Italiaans.

De rustdag in Kloster Beinwil heeft me weer goed gedaan en dat is nodig, want er staan me 2 zware etappes te wachten: naar 1200 resp. 1300 meter- een goede oefening voor de St. Bernhard. Zaterdag vragen twee Zwitserse vrouwen, ook gast in het klooster, of ze met me mee mogen, want ze hebben begrepen dat ik pelgrim ben. Ik ben verbaasd: ik zou degene moeten zijn die dat vraagt, maar ik zeg grif ja- ze zijn ervaren, kennen de streek en ik voel me wat zekerder.  ' Wir nehmen dich in die Mitte', zegt Ursula en ze herhaalt dat later een paar keer.Ik heb een geweldige dag met Brigitte en Ursula- ze praten honderduit, hebben een simpel principe bij een splitsing: we moeten naar boven, naar de graat. Gevolg: onze route is wat zwaarder dan die van een stel mannen die we boven treffen. Beide dames vinden het prachtig met mij, ze vertellen dat ze een Holländer bij zich hebben die etcetera . Ik heb het niet door, het gaat in hun taal, maar de mannen wensen me een goede tocht naar Rome. Hoe weten ze dat?? Dikke grijns- ze zijn trots dat ze mee mogen. We delen, zoals dat gaat onderweg, ook persoonlijke zaken- dat is bijzonder: juist omdat je elkaar niet weer ziet, maakt dat je open. We hebben gemeen dat we op vergelijkbare wijze in het leven staan, zo blijkt. Dit soort ontmoetingen, net als de eerdere, blijven me verbazen en verheugen. Ik wist het van anderen, maar nu het mezelf gebeurt....We lopen een prachtige tocht, zie foto's. Ze geven me ook nog een tip mee: neem morgen naar beneden van 1300 m naar 600 de Bahn, de afdaling is een 'killer' voor je knieën . Ik volg hun raad grif op. De tocht naar boven gaat recht tegen de hoogtelijn op om zo te zeggen en waar staat dat je als pelgrim alleen moet afzien? Nou dan. Laat ik het een katholieke manier van omgang met de 'regels' noemen, en als gerefo maak ik er dankbaar gebruik van.

Vandaag een mooie tocht door het dal. Geen bos, veel pittoreske dorpjes met traditionele bouw, basisscholen ( ze zijn al begonnen) steevast in mooie statige panden gevestigd, de kinderen spelen buiten, lopen me bijna omver.. ik geniet. Zoals ik gisteren van de mooiste barockstad van Zwitserland heb genoten, lekker dolen: links, rechts , weer links... o nee, ben ik al geweest.. fantastisch. Het roept ook een thema op, dat me al jaren bezig houdt .. maar dat komt de volgende keer.

Eigenlijk, zo voor de overgang naar de Romaanse cultuur, is Zwitserland een interessant land. Brigitte en Ursula beaamden het: vier culturen, taal-culturen om zo te zeggen, die elkaar veelal niet verstaan, vaak niet eens kennen, maar het gaat goed: ' denn wir sind alle Schweizer'. Er zijn geen fundamentele onoverkomelijke conflicten als in België. Typisch een voorbeeld van: zo doen we dit al eeuwen, het is in onze culturele genen gaan zitten. Bijzonder- wat je verder ook van dit land vindt. Want, laat ik wel zijn: in Dld en Ndl had ik voortdurend het gevoel dat in een onderkomen of restaurant men het de gasten naar de zin wilde maken. Misschien doe ik de Zwitsers tekort, maar hier heb ik toch meer het gevoel dat men zoveel mogelijk geld uit de gasten wil persen. Het is moeilijk er de vinger op te leggen, maar het gevoel is er.

Overgang dus van de Duitse cultuur naar de Franse - en er ís een verschil, zoals beide zegsvrouwen me verzekeren. Ik ga het ervaren en kijk eigenlijk wel uit naar die andere cultuur, die zich ook al aandient: ik hoor meer Italiaans, de keuken is Italiaanser, verfijnder- wel logisch met een redelijk grote Italiaanse minderheid in het land. Ook het Frans sluipt er langzaam in. Mooi dus van zo' n plaatsje als Murten, tweetalig -een soort 'taalpolderen' eigenlijk. Stof dus tot kijken, denken, simpele (?) conclusies  -tot het thema identiteit, dat me de afgelopen jaren bezig houdt. Het is in ieder geval zo dat jullie geen Duits meer lezen in het blog, maar krakkemikkig Frans en Italiaans.

Voor nu eindig ik met een locale groet. Enige 'gebruiksregels' vooraf zijn nodig voor de couleur locale: de 'ei' is uit te spreken als Nederlands 'ij' en men dient het eigenlijk te zingen, verend te zingen, het in ieder geval zo te horen, want men zingt a.h.w elkaar hier toe:

Grüesse miteinand' !